Ένας αγώνας ιστορικός, ένα παιχνίδι που χαράχτηκε στο μνημονικό των ερυθρόλευκων και μη, φιλάθλων, μια νίκη που τραγουδιέται ακόμα... Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται από τη μυθική αναμέτρηση του Ολυμπιακού με τη Σάντος του Πελέ, και το Sport24.gr ανασύρει τα γεγονότα από τις σκιές του παρελθόντος...Η σημασία αυτού του παιχνιδιού, αν θέλετε την ταπεινή μας άποψη, δεν έγκειται τόσο στο αγωνιστικό μέρος, που έχει κι αυτό τη σημασία του, αλλά στην ομορφιά του να γυρνάνε το βλέμμα τους οι κατοπινές γενιές φιλάθλων στο παρελθόν, και να αντικρίζουν το ρομαντισμό που εξέπεμπε τις εποχές εκείνες το άθλημα.
Αυτό θα προσπαθήσουν να αποτυπώσουν οι παρακάτω γραμμές, αγκαλιάζοντας με σεβασμό και ευλάβεια ένα πραγματικά ιστορικό συμβάν που σημάδεψε με τρόπο μοναδικό την ιστορία του πολύ μεγάλου ελληνικού συλλόγου.
Η γέννηση του "Rei"
Λίγους μήνες πριν το Μουντιάλ του 1958, ο θρυλικός Βραζιλιάνος δημοσιογράφος Νέλσον Ροντρίγκεζ, έγραφε στην στήλη του εντός της εφημερίδας "Machete Esportiva": "Ό,τι αποκαλούμε βασιλικό, είναι πάνω απ’ όλα μια κατάσταση ψυχής. Ο Πελέ έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων ποδοσφαιριστών. Νιώθει Βασιλιάς από το κεφάλι μέχρι τα πόδια. Η μεγαλύτερη αρετή του είναι η απόλυτη απρέπεια του. Βάζει τον εαυτό του πάνω απ’ όλους και όλα, καταλήγοντας να ασκεί δέος στην ίδια τη μπάλα, που έρχεται στα πόδια του όπως ένα μικρό σκυλί".
Το κείμενο του Νέλσον Ροντρίγκεζ έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς για πρώτη φορά, ο Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο αποκαλείται όπως θα αποκαλούταν στο υπόλοιπο της ζωής του: Βασιλιάς.
Ο Πελέ ήταν ένας πραγματικός ήρωας στη Βραζιλία προτού ακόμα λάμψει στα γήπεδα της Σουηδίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του ’58, και φυσικά πριν καν πατήσει τα 18 χρόνια ζωής.
Η Βραζιλία με αυτόν στις τάξεις της παρέα με τους Βαβά, Ντιντί, Ζαγκάλο και φυσικά Γκαρίντσα, θα κυριαρχούσε στην ποδοσφαιρική οικουμένη κατακτώντας δύο Παγκόσμια Κύπελλα, και η ομάδα που αγωνιζόταν, η Σάντος, με αυτόν ηγέτη μιας φουρνιάς ασύγκριτων μπαλαδόρων, θα έστηνε τη δική της δυναστεία στη Λατινική Αμερική.
Συμπαίκτες του "μαύρου διαμαντιού" στην "Πέισε", οι εκρηκτικοί επιθετικοί Κουτίνιο και Πέπε, ο εγκέφαλος στη μεσαία γραμμή Ζίτο και κάτω από τα δοκάρια ο Ζιλμάρ, όλοι διεθνείς και Παγκόσμιοι Πρωταθλητές με τη "σελεσάο", σε μια Σάντος που για μια τριετία ίσως ήταν η κορυφαία ομάδα στον πλανήτη.
Ο Πελέ και η παρέα του πατούν ελληνικό έδαφος
Την εποχή εκείνη αποτελούσε σύνηθες φαινόμενο σπουδαίες ομάδες κυρίως από τη Νότιο Αμερική, να περιοδεύουν στα ευρωπαϊκά γήπεδα και να διαφημίζουν την αγωνιστική τους αξία μέσω φιλικών αγώνων.
Οι γεμάτες πρεστίζ σήμερα διασυλλογικές διοργανώσεις έκαναν ακόμα τα πρώτα τους βήματα, και διάσημοι σύλλογοι διεξήγαγαν τέτοιου είδους τουρνέ, αποκομίζοντας βεβαίως οικονομικά οφέλη και μετρώντας τις δυνάμεις τους κόντρα σε κορυφαία κλαμπ της Ευρώπης. Πιθανές επιτυχίες θα ανέβαζαν τη φήμη των νικητών και φυσικά το κασέ τους, συνεπώς τα ματς αυτά είχαν αξιοσημείωτο βαθμό σημασίας.
Το καλοκαίρι λοιπόν του 1961, η Σάντος καταφθάνει στα γήπεδα της Γηραιάς Ηπείρου ώστε να κοντραριστεί μέσα από μια σειρά φιλικών παιχνιδιών με διάφορες ομάδες που θα είχαν το... βαλάντιο να την φιλοξενήσουν. Κάπου εκεί, μπαίνουν κι οι τρεις μεγάλοι της χώρας μας.
Τσοντάροντας... κοινώς όλοι από την τσέπη τους, Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός και ΑΕΚ, κατάφεραν να κάνουν την Ελλάδα σταθμό της ευρωπαϊκής περιοδείας της Σάντος. Οι Βραζιλιάνοι προσγειώθηκαν στο αεροδρόμιο του Ελληνικού στις 27 Ιουνίου ώστε να δώσουν τρεις αγώνες με το τέως ΠΟΚ.
Περιττό να λεχθεί ότι τα όλα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία κινούνταν γύρω από το νεαρό «Βασιλιά» και τους συμπαίκτες του, οι οποίοι εμφανίζονταν καταιγιστικοί ενάντια στους αντιπάλους τους.
Πριν έρθουν στην Ελλάδα, ο Πελέ και η συμμορία του είχαν περάσει... αέρας από Ελβετία, Γαλλία, και είχαν ισοπεδώσει τη Μπενφίκα του Εουσέμπιο (θα το ξαναέκαναν στο Διηπειρωτικό του ’62), τη Ρόμα, την πρωταθλήτρια Ιταλίας Γιουβέντους του Ομάρ Σίβορι και την εκκολαπτόμενη "Grande Inter" του Ελένιο Ερέρα.
Στην ψωροκώστενα, άπαντες ανέμεναν να θαυμάσουν τους Βραζιλιάνους σταρ της εποχής. Συμφωνήθηκε τα τρία φιλικά να δοθούν στο "Απόστολος Νικολαϊδης", εξάλλου ήταν το πιο σύγχρονο γήπεδο τότε, με την ΑΕΚ να είναι η πρώτη που θα αντιμετώπιζε εν Ελλάδι η αήττητη στην περιοδεία της, Σάντος.
Οι «κιτρινόμαυροι» ηττήθηκαν εύκολα με 3-0 από την "Πέισε", με τους "δαίμονες" Κουτίνιο και Πελέ να βρίσκουν δίχτυα, και τους Βραζιλιάνους να ρίχνουν κατά πολύ το ρυθμό στο δεύτερο ημίχρονο. Μια από τα ίδια και στο ματς κόντρα τον Παναθηναϊκό, με τους "πράσινους" όμως να εκμεταλλεύονται τη ραθυμία της Σάντος στο δεύτερο μέρος μειώνοντας από 3-0 σε 3-2, κερδίζοντας τις εντυπώσεις.
Η Λεωφόρος στα κόκκινα
Εκείνη την περίοδο ο Ολυμπιακός πέρναγε μια μεταβατική περίοδο. Η δυναστεία των έξι συνεχόμενων πρωταθλημάτων και των τεσσάρων νταμπλ από το 1954 έως το 1959, είχε λάβει τέλος, και ο αιώνιος αντίπαλος Παναθηναϊκός είχε βάλει τα θεμέλια για μια δική του κυριαρχία, κατακτώντας τα 2 πρώτα πρωταθλήματα της τότε ονομασθείσας Α’ Εθνικής.
Το βράδυ της 4 Ιουλίου 1961, οι 25.000 "ερυθρόλευκοι" φίλαθλοι που βρέθηκαν στις κερκίδες του "Απόστολος Νικολαϊδης" για να παρακολουθήσουν το φιλικό Ολυμπιακός-Σάντος, δημιούργησαν μια εντελώς ασυνήθιστη εικόνα για το αθηναϊκό γήπεδο.
Οι Πειραιώτες μπήκαν δυνατά και παρά τον τραυματισμό του Θανάση Μπέμπη στα πρώτα λεπτά, προηγήθηκαν μόλις στο 10’ όταν ο Ποσειδώνας σκόραρε με δυνατό σουτ ύστερα από ασίστ του Σιδέρη. Στις εξέδρες της Λεωφόρου πανικός. Μέχρι και καπνογόνο έπεσε στο χορτάρι, καταστάσεις πρωτόφαντες για την εποχή.
Ο Σάββας Θεοδωρίδης κράτησε το μηδέν σε σουτ Ζίτο, και δυο λεπτά πριν τη λήξη δημιουργείται πάταγος: ο αντικαταστάτης του τραυματία Μπέμπη, Τάσος Σουρούνης, έπιασε μια βολίδα από τα 25 μέτρα "καρφώνοντας" για δεύτερη φορά τη μπάλα στο πλεκτό του Λαέρτσιο.
Κολλημένος στο σβέρκο του Πελέ
Η Σάντος δείχνει έξω από τα νερά της. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το μεγάλο της ατού, η συνεργασία Κουτίνιο και Πελέ έχει απενεργοποιηθεί χάρη στο δυναμικό μαν-του-μαν του Στεφανάκου στον πρώτο και κυρίως, του Κώστα Πολυχρονίου στο "μαύρο διαμάντι".
Ο μέσος των Πειραιωτών είχε πιάσει παραμονές του αγώνα τον προπονητή Τζίνα Σιμονόσφσκι και του ζήτησε να αναλάβει προσωπικά το μαρκάρισμα του Πελέ. Είχε παρατηρήσει ότι ο εκάστοτε αντίπαλος του Βραζιλιάνου άσσου δεν έπρεπε να τον αφήνει να φέρει τη μπάλα μπροστά του διότι στο κατά μέτωπο παιχνίδι ο "Βασιλιάς" ήταν άφθαστος.
Ο Κώστας Πολυχρονίου μιλά για το θρυλικό φιλικό
H Σάντος λοιπόν ήταν εκτός ρυθμού, αλλά στο δεύτερο ημίχρονο αναμενόταν η σθεναρή απάντησή της. Στο 50ό λεπτό οι Βραζιλιάνοι μείωσαν, όταν από φάουλ του Ζίτο η μπάλα άλλαξε πορεία αφού βρήκε στο Μίμη Στεφανάκο και ξεγέλασε το Θεοδωρίδη.
Ο εκνευρισμός των παικτών της Σάντος αποτυπώθηκε στο πολύ σκληρό φάουλ του Σορμάνι στο Μπάμπη Κοτρίδη και την αποβολή του Κουτίνιο που μπήκε στον καυγά μεταξύ των τελευταίων. Στο 75’ ο "Φόντακας" Γιώργος Σιδέρης είχε μεγάλη ευκαιρία για το 3-1 αλλά η μπάλα προσέκρουσε στο δοκάρι.
Στα ακροτελεύτια λεπτά η βραζιλιάνικη ομάδα πίεσε αλλά δεν κατάφερε να ισοφαρίσει, και ο σπουδαίος αγώνας έληξε, ο Ολυμπιακός έσπασε το αήττητο της Σάντος με τη νίκη του να στέλνει χιλιάδες κόσμο στο Πασαλιμάνι για πανηγύρια.
Εκεί δεν θα βρισκόταν ο φίλαθλος Νικόλαος Καλούδης, καθώς η καρδιά του δεν άντεξε τη συγκίνηση κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού και υπέστη καρδιακή προσβολή, αφήνοντας την τελευταία του πνοή στο γήπεδο της Λεωφόρου.
Η νίκη πανηγυρίστηκε δεόντως και πέρασε στην αθανασία όταν έγινε αμέσως τραγούδι από τον αείμνηστο ρεμπέτη Στράτο Παγιουμτζή και τον Μαρίνο Γαβριήλ, και οι στοίχοι "Ολυμπιακέ μεγάλε, Ολυμπιακέ Τρανέ, που εσάρωσες τη Σάντος, την ομάδα του Πελέ" ακουγόταν νύχτα μέρα στο μεγάλο λιμάνι, και να αποτελούν έμπνευση για το μελλοντικό ύμνο των "ερυθρολεύκων".
Η επιστροφή του Βασιλιά
Ο Πελέ ήρθε ξανά στην Ελλάδα, το Μάιο του 2005 όντας επίτιμος προσκεκλημένος της PUMA και του Ολυμπιακού ώστε να προωθήσει την καμπάνια του Ολυμπιακού για τα μέλη. Έκανε τη βόλτα του στο "Καραϊσκάκης", υπέγραψε αυτόγραφα και συναντήθηκε μετά από τεσσερισήμισι δεκαετίες με τους παλιούς του αντιπάλους.
"Είμαι πολύ χαρούμενος που έρχομαι ξανά σε μια χώρα που αγαπάει τόσο πολύ το ποδόσφαιρο. Είναι επίσης συγκινητικό που βρίσκομαι ξανά μετά από 44 χρόνια με παίκτες που είχα παίξει στο φιλικό με τον Ολυμπιακό", είπε ο Βραζιλιάνος, ενώ δεν έλειψαν και τα πειράγματα από μέρους του προς τον Κώστα Πολυχρονίου για τον... τρόπο που τον είχε αντιμετωπίσει στο φιλικό!
Βέβαια, οι εμπορικοί λόγοι του ερχομού του στην Ελλάδα, επέβαλλαν η... εξοχότητά του να αμείβεται με 15.000 ευρώ για κάθε ώρα που βρισκόταν στο έδαφος της χώρας μας, για να επιβεβαιωθούν για μια ακόμη φορά τα λόγια του Εδουάρδο Γκαλεάνο:
"Όσοι είχαμε την τύχη να τον δούμε να παίζει δεχτήκαμε δωρεές σπάνιας ομορφιάς. Έξω από τα γήπεδα ποτέ δε χάρισε έστω κι ένα λεπτό δημοσιότητας και ποτέ δεν έβγαλε έστω κι ένα νόμισμα από το πορτοφόλι του". Φευ...
